«Η καταδίκη της Αμφίπολης είναι ένα πολιτιστικό άγος. Είμαι σίγουρη και ελπίζω ότι εσείς ταχύτατα θα το αποκαταστήσετε. Θέλω, λοιπόν, να ακούσω από τα χείλη σας, με τον πιο επίσημο τρόπο, ποιος είναι ο σχεδιασμός και το χρονοδιάγραμμα γι’ αυτό το ακτινοβόλο μνημείο και μέσα στο 2017». 

Η βουλευτής Σερρών της Νέας Δημοκρατίας κα Φωτεινή Αραμπατζή δεν μάσησε τα λόγια της στη Βουλή κατά τη συζήτηση επίκαιρης ερώτησής της προς την υπουργό Πολιτισμού κα Λυδία Κονιόρδου. Αλλά, οι απαντήσεις που πήρε δείχνουν πως από τη μία πλευρά το ταφικό μνημείο του λόφου Καστά θα παραμείνει και πάλι στο «σκοτάδι» και από την άλλη, η υπουργός είναι κάκιστα ενημερωμένη.

«Ερημιά και εγκατάλειψη» κυριαρχεί εκεί όπου πριν από δύο χρόνια «έσπευδε κατά χιλιάδες ο κόσμος για να δει έστω και από απόσταση αυτή τη σπουδαία ανακάλυψη που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη», τόνισε η βουλευτής. «Ούτε τα σωστικά μέτρα δεν ελήφθησαν, προκειμένου να μην καταπλακωθεί ο περίβολος και ο τύμβος από τα χώματα, από τις καιρικές συνθήκες και από τον χρόνο. Μόνο το 30% αυτών έγινε την προηγούμενη χρονιά». Στη συνέχεια, αποκάλυψε πως ό,τι γίνεται για να διασωθεί και να προστατευθεί το μνημείο, γίνεται αυτή τη στιγμή με ευθύνη και πρωτοβουλία του δήμου.

Η κα Αραμπατζή κατηγόρησε την κυβέρνηση πως η Αμφίπολη, παρά τη σπουδαιότητά της, «εγκαταλείφθηκε και αποκηρύχθηκε πολιτικά, γιατί είχε την ατυχία να ανακαλυφθεί επί προηγούμενης διακυβέρνησης. Και αναρωτιέμαι πραγματικά, κυρία Υπουργέ, αν έχουν χρώμα τα μνημεία», τόνισε. Πρόσθεσε πως ο πιο λαμπρός τομέας της χώρα μας, ο πολιτισμός, από τους προκατόχους της είχε μια «ιδεοληπτική και στενά κομματικά διακυβέρνηση».

Στην απάντησή της η υπουργός Πολιτισμού ξεκίνησε με διαβεβαιώσεις πως στη συνείδηση όλων «η Αμφίπολη είναι ένα πολύ σημαντικό και ακτινοβόλο μνημείο». Ευθύς όμως, πέταξε «μπηχτή» λέγοντας: «Η ανασκαφή στην αρχική της φάση έγινε με πάρα πολύ γρήγορους ρυθμούς. Δόθηκε για επικοινωνιακούς λόγους μια έμφαση στην ταχύτητα και υπήρχαν πάρα πολλές φωνές που αγωνιούσαν για την τήρηση της επιστημονικής δεοντολογίας».

Η κα Αραμπατζή στην ομιλία της, καυτηρίασε την τοποθέτηση, εκλαμβάνοντάς την και ως μομφή για την έκταση της δημοσιότητας που πήρε η ανασκαφή και είπε: «δεν περίμενα να το ακούσω αυτό από εσάς. Γιατί αντιλαμβάνεστε ότι για ένα τέτοιο ακτινοβόλο μνημείο με αυτά τα ευρήματα τα οποία έβρισκε η αρχαιολογική σκαπάνη δεν μπορούσε κανείς να ανακόψει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινής γνώμης, κυρία Υπουργέ. Δεν το προκάλεσε κάποιος επί τούτου.

Η διεθνής δημοσιότητα

Μακάρι να μπορούσαμε επί τούτου να προκαλέσουμε τη διεθνή δημοσιότητα. Το 2014, η λέξη Αμφίπολη ήταν η πρώτη στη μηχανή αναζήτησης του google. Φαντάζομαι να ομολογείτε κι εσείς ότι αυτό καμιά πολιτική ηγεσία δεν θα μπορούσε να το προκαλέσει. Κι αν ακόμα το προκαλούσε, τι κακό θα έκανε αυτό στη χώρα και στην ανασκαφή;»

Απτόητη η υπουργός Πολιτισμού «χόντρυνε» το θέμα, κάνοντας μια πρωτοφανή τοποθέτηση: «Η αρχαιολογική κοινότητα, η οποία θέλω να πω και να τονίσω, ότι κάνει μια πολύ σπουδαία δουλειά σε όλη την Ελλάδα και είμαστε ευγνώμονες στους αρχαιολόγους, δέχθηκε μια πολύ μεγάλη πίεση να επιταχύνει τους ρυθμούς με κίνδυνο να διακινδυνεύσει το μνημείο», είπε. Τοποθέτηση που κρίνεται απαράδεκτη, καθώς από κανέναν και ποτέ δεν τέθηκε τέτοιο ζήτημα. Και δεν επιτρέπεται μια υπουργός με παντελή άγνοια του αντικειμένου της αρχαιολογίας να λέει για τους προκατόχους της πράγματα που καμία σχέση δεν έχουν με την αλήθεια, ταυτιζόμενη με τις αντιδράσεις κομματικών παραγόντων της αριστεράς εκείνη την εποχή.

Η κα Αραμπατζή μίλησε για την υποτίμηση που γενικώς δείχνει η κυβέρνηση και ανέφερε πως η πρώτη υποτίμηση του μνημείου αφορά στη χρονολόγησή του «ότι τάχα το μνημείο δεν είναι μακεδονικό -όπως περίτρανα, βεβαίως, αποδεικνύεται και από τα στιλιστικά και αρχιτεκτονικά δεδομένα και από τις αναλύσεις της ομάδας του ΑΠΘ- αλλά ότι ανήκει τάχα στη ρωμαϊκή εποχή. Και με την ευκαιρία θέλω να ρωτήσω αν συμμερίζεστε εσείς, κυρία Υπουργέ, όσα έχει δηλώσει η Γενική Γραμματέας σας, ότι δηλαδή δεν είναι μακεδονικό το μνημείο». Η υπουργός δεν έδωσε καμιά απάντηση σε αυτή την κατηγορία. Ούτε και απάντησε γιατί δεν έγιναν καν αυτά που θα μπορούσαν να γίνουν χωρίς κόστος, σε υπηρεσιακό επίπεδο, όπως π.χ. η συντήρηση των επιστηλίων.

Η κα Κονιόρδου ισχυρίστηκε πως εξασφαλίστηκαν «250.000 ευρώ από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου στη δύσκολη περίοδο του 2015, εν μέσω capital control, να εκπονηθούν οι μελέτες που χρειάζονταν, για να πραγματοποιηθούν οι εργασίες που θα προστάτευαν άμεσα το μνημείο». Επίσης, εκπονήθηκαν μελέτες και μέσα στο 2015 «οι υπηρεσίες του Υπουργείου ολοκλήρωσαν την προστασία των χωμάτων του λόφου από τα νερά της βροχής. Τα έργα έγιναν πολύ γρήγορα και με τη βοήθεια της εταιρείας ΤΕΡΝΑ, ενώ και ο Δήμος Αμφίπολης συνεργάστηκε κυρίως για την ηλεκτροδότηση και μεμονωμένες εκσκαφικές εργασίες. Με τα έργα του Υπουργείου διαμορφώθηκαν τα χώματα του λόφου, ώστε να μην καταρρεύσουν, έγινε σύστημα αποστράγγισης, προστατεύτηκε ο περίβολος και γενικά έγιναν όλες οι εργασίες συντήρησης που έπρεπε».

Λεφτά δεν υπάρχουν

Η κα Αραμπατζή τη διαβεβαίωσε πως μόνο το 30% από όσα έπρεπε να έχουν γίνει για την προστασία του τύμβου έγιναν και ζήτησε κατάθεση τα πρακτικά των χρηματοδοτήσεων που ανέφερε ότι έγιναν: «Γιατί, για παράδειγμα, εγώ γνωρίζω ότι για μελέτες οι οποίες χρωστούνταν στον κ. Εγγλέζο (σ.σ. επιβλέπων μηχανικός του έργου) δόθηκαν δυο φορές 15.000 ευρώ από χρήματα εξασφαλισμένα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, από την προηγούμενη διακυβέρνηση, τα οποία, βεβαίως, δεν είχαν απορροφηθεί και ξαναδόθηκαν ως χρωστούμενα», είπε. «Ξέρω, επίσης, ότι ο Δήμος ανέλαβε μέχρι και τη φωταγώγηση από μια ιδιωτική εταιρεία, στην οποία εσείς αναφερθήκατε. Ανέλαβε τελικά ο Δήμος να κάνει τη φωταγώγηση».

Η υπουργός, στη συνέχεια, είπε ότι οι απαιτούμενες μελέτες έχουν εγκριθεί από το ΚΑΣ και είναι έτοιμες για ένταξη του μνημείου σε χρηματοδοτικά προγράμματα: «Στο ΕΣΠΑ υπάρχει πρόταση με προϋπολογισμό ενός εκατομμυρίου για οριστική διαμόρφωση του τύμβου, αποκατάσταση του ταφικού μνημείου και του περιβόλου και γενικά συντήρηση και ανάδειξή του. Δεύτερον έργο σημαντικό προβλέπεται να γίνει και με το διασυνοριακό πρόγραμμα Ελλάδας-Βουλγαρίας Interreg. Είναι και αυτό ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα μεταξύ διαφορετικών κρατών, με προϋπολογισμό συνολικά περίπου ένα εκατομμύριο. Στο έργο αυτό προβλέπεται να στερεωθεί εσωτερικά το ταφικό μνημείο, η κατασκευή διαδρομών περιήγησης, ώστε να είναι επισκέψιμο και η επίσκεψη στο σύνολο της αρχαίας πόλης της Αμφίπολης, η ανακαίνιση του παλιού σχολείου, για να δημιουργηθεί κέντρο πληροφόρησης, και ένας χώρος εκδηλώσεων και διαλέξεων και είναι στην τελική φάση έγκρισης» σύμφωνα με την κα Κονιόρδου.

Χωρίς εγκρίσεις τα προγράμματα

Μόνο που τα πράγματα είναι αλλιώς. Η κα Αραμπατζή αντέτεινε πως «πρώτον το Interreg δεν έχει εγκριθεί, άρα τα χρήματα δεν υπάρχουν. Ευελπιστούμε και παρακαλούμε πραγματικά να εγκριθούν. Όμως, και απ’ αυτό το ένα εκατομμύριο, στο οποίο αναφερθήκατε, μόνο 87.600 ευρώ αφορούν σε εκπόνηση μελέτης για το λόφο Καστά και όλα τα υπόλοιπα αφορούν σε μονοπάτια και πορείες». Αλλά, ακόμα και αυτός ο φάκελος, «συγκροτήθηκε και υποβλήθηκε με ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και όχι του Υπουργείου».

Ως προς το ΕΣΠΑ, η βουλευτής Σερρών αναρωτήθηκε: γιατί το Υπουργείο δεν προχωρά, όπως οφείλει, στην κατάθεση των τεχνικών δελτίων για τον προσδιορισμό του φυσικού αντικειμένου, προκειμένου να «τρέξουν» τα έργα;

«Φήμες λένε –και θέλω πραγματικά να μην ισχύουν- ότι η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου κωλυσιεργεί, γιατί ακριβώς θέλει να αποσπάσει περισσότερα χρήματα για τη Βεργίνα», είπε η κα Αραμπατζή. «Ορθώς να τα αποσπάσει για τη Βεργίνα, αλλά να μην αδικηθεί η Αμφίπολη σε βάρος οποιασδήποτε άλλης αρχαιολογικής ανακάλυψης και δραστηριότητας».

Υπενθύμισε ότι το διάστημα 2012- 14 δόθηκαν από επιχορηγήσεις του υπουργείου και από χορηγίες 570.000 ευρώ για την ανασκαφή «χρήματα που έπιασαν τόπο δίχως άλλο. Δώρισαν στη χώρα μας αυτή την παγκόσμια δημοσιότητα, έφεραν στο φως αυτόν τον περίβολο που ξεκίνησε από τα λίγα μόλις μέτρα και έφτασε στην πλήρη αποκάλυψη του περιβόλου και όλου αυτού του ταφικού μνημείου. Τί θα έπρεπε να κάνει η επόμενη πολιτική ηγεσία; Να πιάσει αυτή την τεράστια ευκαιρία και να κάνει όλες εκείνες τις απαραίτητες εργασίες, τις μελέτες ό,τι χρειαζόταν, προκειμένου αυτό το μνημείο με τον συνδυασμό όλων των άλλων πολιτιστικών θησαυρών που διαθέτει να καταστεί επισκέψιμο».

Αντιγόνη Καρατάσου

ΠΗΓΗ

ΕΝΩΣΗ για την ΑΝΑΔΕΙΞΗ και την ΔΙΑΔΟΣΗ της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Χρυσοστόμου Σμύρνης 14, Σέρρες

Τηλ: 23210.28190

eadegserron@gmail.com

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Σέρρες, 28.11.2016

Δυναμικό ήταν και αυτή τη χρονιά το ξεκίνημα της «Ένωσης για την  Ανάδειξη και Διάδοση της Ελληνικής

Την εκδήλωση άνοιξε ο Πρόεδρος της Ε.Α.Δ.Ε.Γ., κ. Κυριάκος Γεωργιάδης, ο οποίος παρουσίασε τον εκλεκτό ομιλητή και υπενθύμισε τους στόχους της Ένωσης και τον σκοπό αυτών των συναντήσεων που είναι η επανασύνδεση με τις ρίζες μας και η εκ νέου γνωριμία και επαφή με το μακραίωνο δένδρο του πολιτισμού μας. 

Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε ο εισηγητής του σεμιναρίου κ. Ιωάννης Κεχαγιάς Γούναρης, ο οποίος στην ιδιαίτερα εμπεριστατωμένη και τεκμηριωμένη ιστορική του έρευνα, σημείωσε μεταξύ άλλων τα εξής: 

Ο Πάμφιλος ο Αμφιπολίτης γεννήθηκε στην Αμφίπολη, περί τα τέλη του 5ου αι. π.Χ. (±420 π.Χ.) και έζησε έως και μετά τα μέσα του 4ου αι. π.Χ.. Σχετικώς νέος, μετανάστευσε στη Σικυώνα της Πελοποννήσου, όπου υπήρξε πρωτοστάτης και πρωτοποριακός διευθυντής της περίφημης Σικυώνιας Σχολής. 

Υπήρξε ο εξαίρετος διαφωτιστής της κλασικής εποχής και μεταρρυθμιστής της εικαστικής διδασκαλίας, ο οποίος καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους και πλέον διακεκριμένους αρχαίους έλληνες ζωγράφους και διδασκάλους της ζωγραφικής, απολαμβάνοντας μεγάλη φήμη σε ολόκληρη την αρχαία Ελλάδα, ως πρώτος δημιουργός και εφαρμοστής καινοτόμων επιστημονικών μεθόδων σε αυτή την τέχνη. 

Με υψηλότατη γενική και εξειδικευμένη μόρφωση και ο ίδιος, απαιτούσε παρόμοια μόρφωση και από τους μαθητές του εφαρμόζοντας και εξελίσσοντας πρωτοποριακές μεθόδους ζωγραφικής, όπως η σκιαγραφία και η εγκαυστική, ενώ η χρηστογραφία αποτέλεσε συνώνυμο της σχολής για την ευπρέπεια και την κοσμιότητα της θεματολογίας και των μεθόδων της. Υπήρξε ο πολύτιμος διδάσκαλος και καθοδηγητής περίφημων ζωγράφων της αρχαιότητας, όπως ο Απελλής, ο Παυσίας, ο Μελάνθιος και άλλοι. 

Σε θεωρητική αντιπαλότητα με τις διδαχές του συγχρόνου του φιλοσόφου Πλάτωνα και του νεότερού του Αριστοτέλη που διακήρυσσαν τη φαυλότητα της ζωγραφικής, η διδασκαλία του παρέμεινε ως πρωτοποριακή για τη ζωγραφική, αφού ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε και εφάρμοσε στην πράξη τη θεμελιώδη θεωρία του για την απαραίτητη χρήση της αριθμητικής και της γεωμετρίας στη γραφιστική τέχνη. Η επιστημονική του αυτή δικαίωση ήρθε μόλις κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, όταν και αναγνωρίστηκε ως η αυθεντία αυτών των θεωριών. 

Οι περίφημοι πίνακες ζωγραφικής που δημιούργησε ως ζωγράφος ήταν πολύτιμοι και εκτιμήθηκαν ως μοναδικής αξίας από τις επόμενες γενεές, αλλά δυστυχώς σήμερα δεν διασώζεται κανένας από αυτούς, όπως και κανένας της ξακουστής κλασικής αρχαίας εποχής. 

Κλείνοντας την επιμορφωτική συνάντηση, ο πρόεδρος της Ένωσης κ. Κυριάκος Γεωργιάδης, αφού ευχαρίστησε τον εισηγητή και επεσήμανε τα σημαντικότερα σημεία, σημείωσε πως ο αγώνας για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης συνεχίζεται. Τέλος, ανακοίνωσε ότι η επόμενη επιμορφωτική συνάντηση θα γίνει το Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016 την ίδια ώρα και στον ίδιο χώρο με θέμα: «Αγωγή και μόρφωση των παιδιών και των εφήβων στο Βυζάντιο». Εισηγήτρια θα είναι η κ. Αναστασία Βακαλούδη, Δρ. Ιστορίας, Δρ. Διδακτικής-Παιδαγωγικής-ΤΠΕ, Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Θες/νίκης και διδάσκουσα στο ΕΑΠ. 

Την εκδήλωση παρακολούθησαν ο Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Σερρών, κ. Άγγελος Βάκαλος, ο

Ευχαριστούμε την κα. Χριστίνα Παπαφράγκου - Μαντζαρίδη για τη βιντεοσκόπηση και τη φωτογραφική κάλυψη της εκδήλωσης. 

Ο Πρόεδρος

Κυριάκος Η. Γεωργιάδης

---------------------------------------------

Σύνδεσμοι:

1. Ε.Α.Δ.Ε.Γ.

2. ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΕΧΑΓΙΑΣ ΓΟΥΝΑΡΗΣ

η ΕΝΩΣΗ για την ΑΝΑΔΕΙΞΗ και τη ΔΙΑΔΟΣΗ
της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (Ε.Α.Δ.Ε.Γ.)
σας προσκαλεί 

το Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2016 και ώρα 19:00,

στο ξενοδοχείο Φίλιππος Ξενία των Σερρών,

στην ἐπιμορφωτικὴ συνάντηση - συζήτηση, μὲ θέμα:

Πάμφιλος ὁ Ἀμφιπολίτης

ὁ μετανάστης ζωγράφος...

Ιστορική έρευνα - εισήγηση

Ιωάννης Κεχαγιάς Γούναρης

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ 

ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΘΡΑΚΗ
29η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

3-5 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

Για 29η συνεχή χρονιά, η καθιερωμένη πλέον ετήσια Αρχαιολογική Συνάντηση για τις ανασκαφές του περασμένου έτους (2015) στη Μακεδονία και τη Θράκη, θα πραγματοποιηθεί από 3-5 Μαρτίου 2016, στην αίθουσα τελετών του παλαιού κτιρίου Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.

Στις συναντήσεις αυτές παρουσιάζεται πληθώρα νέου αρχαιολογικού υλικού, δημοσιοποιούνται σημαντικές ανακοινώσεις και διατυπώνονται γόνιμες παρατηρήσεις και συνθετικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις σχετικές με τις αρχαιότητες της Μακεδονίας και Θράκης. Αρχαιολόγοι από τις Εφορείες, το Πανεπιστήμιο και τις ξένες αρχαιολογικές αποστολές προσφέρουν και μοιράζονται τη χαρά της νέας γνώσης. Μια γνώση που κοινοποιείται άμεσα στη διεθνή επιστημονική κοινότητα μέσω των Πρακτικών που εκδίδονται ανελλιπώς κάθε χρόνο.

Η φετινή συνάντηση περιλαμβάνει 80 ανακοινώσεις και 192 συνέδρους (αρχαιολόγοι από τις Εφορείες, το Πανεπιστήμιο και τις ξένες αρχαιολογικές αποστολές).

Μεταξύ των ανακοινώσεων συμπεριλαμβάνονται και οκτώ εισηγήσεις για την ανασκαφική έρευνα του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη με εισηγητές την πολυσυζητημένη, τα προηγούμενα χρόνια, ανασκαφέα Αικατερίνη Περιστέρη (συμμετέχει στις τρεις από τις οκτώ ανακοινώσεις και θα είναι η πρώτη φορά που θα εμφανισθεί στο επίσημο αρχαιολογικό συνέδριο).

Η έναρξη των εργασιών του συνεδρίου θα πραγματοποιηθεί στις 9 το πρωί της Πέμπτης, 3 Μαρτίου, στην αίθουσα τελετών του παλαιού κτιρίου Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.

Αρωγοί του Αρχαιολογικού Έργου είναι το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ – ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Για εικοστή ένατη συνεχή χρονιά θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη η επιστημονική συνάντηση που αφορά στις ανασκαφές στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Θα γίνουν 80 ανακοινώσεις σχετικές με την αρχαιολογική έρευνα που διεξάγεται στον βορειοελλαδικό χώρο, από την Καστοριά ως τον Έβρο.

Οι αρχαιολόγοι σας προσκαλούν να παρακολουθήσετε τις εργασίες αυτής της συνάντησης στην αίθουσα τελετών του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

ΠΕΜΠΤΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

ΠΡΩΙ: 9:00 – 14:30

9:00 Προσφωνήσεις επισήμων – Κήρυξη έναρξης εργασιών

9:30 1. Γ. Στρατούλη, Ν.Κυριατζή, Ι. Πετσάλνικος

Η Μνήμη της Αθανασίας: παραλίμνιες νεκροπόλεις από τους πρώιμους ιστορικούς έως τους ελληνιστικούς χρόνους στην Κρεπενή Καστοριάς.

9:45 2. Α. Σκρέκα, Α. Σαραφέρας, Α. Γκιμουρτζίνα

Αποκατάσταση του ναού Παναγίας ενορίας Αγίων Αναργύρων στην Καστοριά και συντήρηση των τοιχογραφιών του.

10:00 3. Α. Γκιμουρτζίνα, Α. Στρατή

Η συντήρηση των τοιχογραφιών και του τέμπλου στο ναό Εισοδίων της Θεοτόκου «Τσιατσιαπά» στην Καστοριά.

10:15 4. Ι. Σίσιου

Ο ζωγραφικός διάκοσμος στο νάρθηκα του Αγίου Γεωργίου του Βουνού στην Καστοριά.

10:30 5. Χ. Σαρρηγιαννίδου

Παρατηρήσεις στο ζωγραφικό διάκοσμο του αρχοντικού Τσιατσιαπά στην Καστοριά.

10:45 6. Ε. Βούλγαρη

Ιδιαίτερα τετραποδικά σκεύη από τον λιμναίο οικισμό του Δισπηλιού.

11:00 7. Δ. Καϊμάρης, Π. Πατιάς, Ό. Γεωργούλα

Αποτύπωση του αρχαιολογικού χώρου και της αναπαράστασης του Δισπηλιού με τηλεκατευθυνόμενο μη επανδρωμένο σύστημα λήψης εικόνων (πολύπτερο/drone).

11:15-11:30 Συζήτηση

11:30-11:45 Διάλειμμα

11:45 8. Παν. Χρυσοστόμου

Νέα στοιχεία για τις χερσαίες και λιμναίες εγκαταστάσεις της περιοχής των τεσσάρων λιμνών του λεκανοπεδίου Αμυνταίου, μέσα από τις σωστικές ανασκαφές μεγάλης κλίμακας στο Ορυχείο Πεδίου Αμυνταίου της Δ.Ε.Η. Α.Ε.

12:00 9. Παν. Χρυσοστόμου, Δ. Μανάνη, Α. Κυριάκου, Τ. Γιαγκούλης

Νέα σημαντικά αρχαιολογικά στοιχεία για την τοπογραφία της Βόρειας Εορδαίας.

12:15 10. Μ. Παϊσίδου, Α. Τσώκας, Σ. Ζαχαριάδης και ομάδα εργασίας

Επιφανειακή έρευνα στην οχυρή θέση «Κάλε» Αμυνταίου.

12:30 11. Ν. Ευστρατίου, P. Biagi, R. Nisbet, E. Starnini

Τα πρώτα στοιχεία για την παρουσία κυνηγών της ανώτερης παλαιολιθικής και μεσολιθικής στην Πίνδο, στην περιοχή της Σαμαρίνας.

12:45 12. Σ. Δρούγου, Α. Θάνος, Κ. Παπάζογλου

Καστρί Γρεβενών 2015. Το έργο της πανεπιστημιακής ανασκαφής.

13:00 13. Γ. Καραμήτρου-Μεντεσίδη

Ελάτη Κοζάνης: μυκηναϊκοί τάφοι από τη θέση Λογκάς.

13:15 14. Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, Π. Ευαγγέλογλου, Χ. Ζιώτα,

Α. Αποστολίδου, Ε. Γρηγοράκου

Στερέωση και μερική αποκατάσταση του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Αιανής Κοζάνης και των αγροικιών Α και Β.

13:30 15. Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, Π. Ευαγγέλογλου, Χ. Λόκανα,

Β. Λαϊνά, Α. Τουλιοπούλου, Ε. Κακαβίτσα

Ορυχεία Μαυροπηγής: η αρχαιολογική έρευνα για το 2015.

13:45 16. Μ. Τσιάπαλη

Ανασκαφική έρευνα στο Παλαιόκαστρο Καισάρειας, Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης.

14:00 17. Αι. Κούσουλα, Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, Ε. Ντίο,

Σ. Βλαχοπούλου, Α. Τσολάκης, Θ. Τσεμπερά

Κοίμηση της Θεοτόκου Διλόφου, Βοῒου: κεφαλαιοποιώντας μία καταστροφή.

14:15-14:30 Συζήτηση

ΠΕΜΠΤΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

ΑΠΟΓΕΥΜΑ: 16:45 – 21:15

16:45 1. Ε. Παπαδοπούλου, Β. Καραγιάννη, Χ. Κορομηλά

Νεκροταφείο ρωμαϊκών και υστερορωμαϊκών χρόνων από τις σωστικές ανασκαφές στον Πλαταμώνα Πιερίας 2015.

17:00 2. Ε. Αλβανού, Μ. Χάδου, Κ. Τσεργά, Φ. Μακρυγιάννης

Ανασκαφή στο δυτικό νεκροταφείο του Δίου στο πλαίσιο του έργου «Κατασκευή Δικτύου Αποχέτευσης Δ.Δ. Δίου».

17:15 3. Ε. Γεροφωκά, Ι. Ανδροβιτσανέα, Χ. Εμμανουηλίδου, Χ. Γουίδης

Ράχη Πιερίας: οικισμός και νεκροταφείο βυζαντινών χρόνων.

17:30 4. Σ. Βραχιονίδου, Σ. Κορδανούλη, Μ. Μπέσιος

Έρευνα στο βόρειο τείχος της Πύδνας.

17:45 5. Α. Κοτταρίδη

Βασιλική Νεκρόπολη των Αιγών: περπατώντας ανάμεσα στους αιώνες.

18:00 6. Μ. Λιλιμπάκη, Ι. Ακαμάτης, Ζ. Αλ Σααγιάχ, Α. Δανιήλ,

Ν. Ακαμάτης, Χ. Ααμόντ, Α. Βουβουλής, Ι. Μπέλλας,

Ε. Παπαδοπούλου

Συντήρηση – Ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου Πέλλας (2002-2015). Ο προγραμματισμός.

18:15 7. Μ. Λιλιμπάκη, Ι. Ακαμάτης, Ζ. Αλ Σααγιάχ, Α. Δανιήλ,

Ν. Ακαμάτης, Χ. Ααμόντ, Α. Βουβουλής, Ι. Μπέλλας,

Ε. Παπαδοπούλου

Συντήρηση – Ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου Πέλλας (2002-2015). Η υλοποίηση του έργου.

18:30 8. Ν. Ακαμάτης

Ερυθρόμορφη κεραμική από το οικοδομικό τετράγωνο «Ενημέρωσης» της Πέλλας στο πλαίσιο του έργου Συντήρησης και Ανάδειξης (2007-2015).

18:45-19:00 Συζήτηση

19:00-19:15 Διάλειμμα

19:15 9. Ε. Τσιγαρίδα, Γ. Σκιαδαρέσης, Α. Γεωργιάδου, Γ. Καρλιάμπας,

Σ. Νανόγλου, Ν. Παππάς, Γ. Σταλίδης, Χ. Τσούγγαρης, Ζ. Αλ Σααγιάχ

Το αρχαιολογικό έργο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πέλλας κατά το 2015.

19:30 10. Α. Γεωργιάδου, Π. Ιωαννίδου

Το ανατολικό νεκροταφείο της Πέλλας. Έρευνες 2014-2015.

19:45 11. Ν. Παππάς

Μουσείο Πέλλας και κοινωνία: οικοδομώντας μία αμφίδρομη σχέση.

20:00 12. Χ. Τσούγγαρης, Μ. Κιουζέπη, Φ. Παπαργυρούδη

Αγρότες, μετανάστες, έφηβοι και αθλητές στην αρχαία Πέλλα.

20:15 13. Α. Χρυσοστόμου

Το νεκροταφείο εποχής Σιδήρου στην Άρνισσα Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας.

20:30 14. Σ. Μαμαλούκος, Γ. Σκιαδαρέσης, Γ. Σταλίδης

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου στο Αετοχώρι Αλμωπίας. Μελέτη αποκατάστασης.

20:45 15. Μ. Περδικοπούλου

Ο μιναρές της οδού Λεωνίδα στα Γιαννιτσά.

21:00-21:15 Συζήτηση

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 4 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

ΠΡΩΙ: 9:30 – 14:30

9:30 1. T. Krapf

Συνδέοντας στρωματογραφίες στη Βόρεια Ελλάδα και Νότια Αλβανία.

9:45 2. Ε. Κοτζαμποπούλου

Το έργο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς το 2015.

10:00 3. Α. Κεραμάρης, Μ. Φαρμάκη, Ν. Παζαράς

Κρυμμένα μυστικά της γεωγραφίας του Δήμου Κιλκίς.

10:15 4. Χ. Δαδάλα, Α. Κουσουλάκου, Σ. Χατζητουλούσης, Μ. Τσιούμας

Ανάπτυξη Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών για τη διαχείριση αρχαιολογικής πληροφορίας: εφαρμογή στην Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς.

10:30 5. Κ. Κωτσάκης, Ντ. Ούρεμ-Κώτσου, P. Halstead, Β. Ισαακίδου,

Σ. Τριανταφύλλου, Σ. Μητκίδου, H. Whelton, R. P. Evershed

Υλικός πολιτισμός και περιβάλλον κατά τη νεολιθική εποχή στη Βόρεια Ελλάδα. Το πρόγραμμα EXPLORING.

10:45 6. Χ. Παπαγεωργοπούλου

Πληθυσμιακή γενετική της νεολιθικής περιόδου στη νοτιοανατολική Ευρώπη: αποτελέσματα των πρώτων γονιδιωμάτων από τον Ελλαδικό χώρο.

11:00 7. Ε. Μανακίδου, Δ. Τσιαφάκη

Καραμπουρνάκι 2015: αρχαιολογική έρευνα στον αρχαίο οικισμό.

11:15 8. Μ. Γεωργακοπούλου, B. Jagou, Γ. Σανίδας, Μ. Τιβέριος,

Ε. Μανακίδου, Δ. Τσιαφάκη

Μελέτη αρχαιομεταλλουργικών ευρημάτων από το Καραμπουρνάκι: μακροσκοπικές και εργαστηριακές προσεγγίσεις.

11:30 9. Π. Αδάμ-Βελένη, Α. Τουλουμτζίδου

Ανασκαφή σε αποθήκες και αναδίφηση σε αρχεία: νέα στοιχεία για τις ανασκαφές του Ν. Κοτζιά στο ιερό της Δήμητρας στο Δερβένι.

11:45-12:00 Συζήτηση

12:00-12:15 Διάλειμμα

12:15 10. Κ. Περιστέρη

Ανασκαφική έρευνα τύμβου Καστά Αμφίπολης 2014.

12:30 11. Κ. Περιστέρη, Μ. Λεφαντζής

Αρχιτεκτονικά και οικοδομικά χαρακτηριστικά στην εξέλιξη του μνημειακού συνόλου τύμβου Καστά Αμφίπολης.

12:45 12. Κ. Περιστέρη, Μ. Λεφαντζής, A. Corso

Μελέτη διάσπαρτων μαρμάρινων αναγλύφων από την ευρύτερη περιοχή τύμβου Καστά Αμφίπολης.

13:00 13. Ε. Καμπούρογλου, Ι. Μήτσης

Τα ιζήματα του ταφικού μνημείου στον λόφο Καστά Αμφίπολης: προέλευση – χρονική απόθεση.

13:15 14. Γ. Τσόκας, Π. Τσούρλος, Γ. Βαργεμέζης, Η. Φίκος

Πορεία των γεωφυσικών ερευνών στον λόφο Καστά.

13:30 15. Γ. Συρίδης, Σ. Παυλίδης, Α. Χατζηπέτρος, Γ. Τσόκας,

Μ. Λεφαντζής

Η γεωλογική δομή του Καστά (Αμφίπολη).

13:45 16. Σ. Παυλίδης, Α. Χατζηπέτρος, Γ. Συρίδης, Μ. Λεφαντζής

Τεκτονική δομή και παλαιοσεισμολογία του Λόφου Καστά και της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Μακεδονίας.

14:00 17. Π. Μάλαμα, Ν. Βασιλικούδης

Ελληνιστική κεραμική από την Αμφίπολη. Το οικόπεδο Κυπριανίδη.

14:15-14:30 Συζήτηση

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 4 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

ΑΠΟΓΕΥΜΑ: 17:00 – 21:15

17:00 1. Ε. Αηδονά, Δ. Κοντοπούλου, Γ. Πολυμέρης, Δ. Χίνης

Νέα στοιχεία χρονολόγησης τριών κλιβάνων από την ανασκαφή του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης: αρχαιομαγνητική μελέτη και θερμοφωταύγεια.

17:15 2. Μ. Καγιαδάκη

Η σημασία του αρχαιολογικού/μνημειακού χώρου στη δημιουργία performance: το παράδειγμα της Ρωμαϊκής Αγοράς και του Βυζαντινού Λουτρού Θεσσαλονίκης.

17:30 3. Φ. Αθανασίου, Β. Μάλαμα, Μ. Μίζα, Μ. Σαραντίδου

Η προβολή του Γαλεριανού συγκροτήματος με τη χρήση πολυμεσικών εφαρμογών.

17:45 4. Σ. Ακριβοπούλου

Η Ροτόντα και ο περιβάλλων χώρος της.

18:00 5. Ε. Τσιαμάγκα

Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και προσβασιμότητα: μια κοινωνική ιστορία για άτομα στο φάσμα του αυτισμού.

18:15 6. Π. Ανδρούδης

Έρευνες σε χαμένα οθωμανικά τεμένη της Θεσσαλονίκης.

18:30 7. Ε. Μανακίδου, Α. Μπεκιάρης, Ν. Κατσικαρίδης, Χ. Παγώνη

Paths: ερευνητικό πρόγραμμα για τη διακίνηση κορινθιακής και αττικής κεραμικής στους οικισμούς του Θερμαϊκού κόλπου. Αξιοποίηση και ψηφιακή προβολή αρχαιολογικών δεδομένων.

18:45-19:00 Συζήτηση

19:00-19:15 Διάλειμμα

19:15 8. Ά. Παντή

Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης. Νέα ευρήματα από το νεκροταφείο των κλασικών χρόνων.

19:30 9. Φ. Αθανασίου, Β. Μάλαμα, Μ. Μίζα, Α. Παπασωτηρίου,

Μ. Σαραντίδου

Αποκατάσταση, προστασία και ανάδειξη του μακεδονικού τάφου «Μακρίδη Μπέη» στο Δερβένι Θεσσαλονίκης.

19:45 10. J. Niebieszczański, I. Radke-Hildebrandt, G. Syrides,

P. Tsourlos, K. Vouvalidis, S. Andreou, J. Czebreszuk, M. Pappa

The Anthemous Valley Archaeological Project 2015: geoarchaeological investigations at Nea Raedestos, Toumba and other activities.

20:00 11. Μ. Παππά, Τ. Κουτούκου, Α. Πετράτος, Μ. Τιλελή

Ανασκαφική έρευνα στο νεολιθικό οικισμό Κυπαρίσσι Βασιλικών.

20:15 12. Ε. Τσιγαρίδα, L. Nevett, Z. Archibald, D. Stone, Ν. Αλεξάκης, Μ. Τσιούμας

Αρχαιολογική έρευνα στην αρχαία Όλυνθο κατά το 2015.

20:30 13. Μ. Τσιούμας, Κ. Παπαστάθης

Ενοποίηση και ανάλυση των τοπογραφικών διαγραμμάτων των οικιστικών ευρημάτων της αρχαίας Ποτίδαιας.

20:45 14. Α. Καπανδρίτη, Σ. Γαλάνης, Ζ. Κοκκίνου, Χ. Πηνιώτη

Κέντρο Βυζαντινού Πολιτισμού Χαλκιδικής «Ιουστινιανός» στα Ν. Φλογητά: το έργο αποκατάστασης – ανάδειξης 2010-2015.

21:00-21:15 Συζήτηση

ΣΑΒΒΑΤΟ 5 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

ΠΡΩΙ: 9:30 – 14:45

9:30 1. Ν. Πουλιανός

Ανάγκη ψηφιοποιημένης καταγραφής των ανθρωπολογικών ευρημάτων της Μακεδονίας – Θράκης.

9:45 2. Θ. Ντάλλας

Ο αστρονομικός προσανατολισμός παλαιοχριστιανικών βασιλικών της Χαλκιδικής.

10:00 3. Κ. Παπαστάθης, Μ. Παπαδαφνιάδου, Μ. Δρακάκης, Μ. Τσίγκα

«…καί χώρας ἑτέρας αὐτῇ καταδιδόναι». Η εκτός των τειχών οργάνωση της αρχαίας Στρατονίκης και των Σταγείρων.

10:15 4. Σ. Γαλάνης, Α. Καπανδρίτη, Ι. Μούρτος, Κ. Δρόσου

Το λουτρό του ιερού τεμένους στη μεσαιωνική πόλη των Σιδηροκαυσίων Χαλκιδικής: το έργο της αποκατάστασης – ανάδειξης.

10:30 5. Ζ. Μπόνιας, J. Perreault

Άργιλος. Η ανασκαφή των ετών 2014-2015.

10:45 6. Μ. Νικολαΐδου-Πατέρα, Γ. Δέλλιος, Μ. Παπαδόπουλος,

Δ. Μεγγίδης, Δ. Κοϊμτζόγλου

Αρχαίο θέατρο Θάσου: αποκατάσταση και ανάδειξη.

11:00 7. Ι. Βασιλειάδης, Γ. Καραδέδος, Μ. Νικολαΐδου-Πατέρα, Σ. Γαλάνης

Το κοίλο του αρχαίου θεάτρου της Θάσου: τεκμηρίωση και πρόταση αποκατάστασης.

11:15 8. Γ. Εκατοδράμης, Δ. Μαλαμίδου, Σ. Τσουτσουμπέη-Λιόλιου,

Β. Παπαλαζάρου

Νεκρόπολη της αρχαίας Θάσου: νέα ανασκαφικά ευρήματα από τα κοινωφελή έργα υποδομής στην πόλη του Λιμένα.

11:30-11:45 Συζήτηση

11:45-12:00 Διάλειμμα

12:00 9. Α. Ουλκέρογλου, Σ. Παπαδόπουλος

Οι λουτρικές εγκαταστάσεις στη Θάσο κατά τη ρωμαϊκή αυτοκρατορική και πρωτοβυζαντινή περίοδο.

12:15 10. B. Jagou, T. Kozelj, Ν. Νεράντζης, Κ. Πανούση, Γ. Σανίδας

Υστεροαρχαϊκό εργαστήριο μεταλλουργίας στη Θάσο (Λιμένας, οικ. Δ. Χαριτόπουλου): έρευνες κατά το 2013-2015.

12:30 11. J.-P. Sodini, T. Kozelj, M. Wurch–Kozelj

Το νυμφαίο μιας οικίας της πρωτοβυζαντινής περιόδου στη Θάσο.

12:45 12. Σ. Δαδάκη

Ζητήματα αναστηλώσεων βυζαντινών μνημείων.

13:00 13. Ι. Ηλιάδης

Ανάδειξη μνημείων μέσω του νυχτερινού φωτισμού: η περίπτωση της οχύρωσης της Ανακτορουπόλεως και του ναού της Αγίας Σοφίας Δράμας.

13:15 14. Κ. Καλλιντζή, Μ. Γεωργιάδης, Ε. Κεφαλίδου, Ι. Ξυδόπουλος,

Μ. Χρυσάφη, Κ. Χατζηπροκοπίου, Δ. Σκουλαρίκη, H. Orengo,

A. Garcia

Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Αβδήρων και Ξάνθης (ΑΠΑΞ): πρώτο έτος της επιφανειακής έρευνας.

13:30 15. Δ. Τερζοπούλου, N. Arrington, Μ. Τασακλάκη, T. Tartaron

Ανασκαφική και επιφανειακή έρευνα στη χερσόνησο Μολυβωτής νομού Ροδόπης.

13:45 16. Κ. Σοφούλη, Σ. Λεόντιος

Στερέωση και διαμόρφωση του Κάστρου της Χώρας Σαμοθράκης.

Το έργο ανάδειξης και τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα.

14:00 17. Αι. Κωστή, Σ. Παράσχου

Στερέωση, προστασία και διαμόρφωση της Ιεράς Μονής Χριστού Θερμών Σαμοθράκης.

14:15-14:45 Συζήτηση – Συμπεράσματα

ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

Εγκαίνια περιοδικής έκθεσης «Πριν από τη Μεγάλη Πρωτεύουσα» στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας Η έκθεση παρουσιάζει τις κοινωνίες που αναπτύχθηκαν στην «Πελλαία χώρα» από την προϊστορική εποχή ως τη μεταφορά της πρωτεύουσας του Μακεδονικού Βασιλείου στην Πέλλα στα τέλη του 5ου/ αρχές 4ου αι. π.Χ. Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύεται η διαχρονική κατοίκηση και ιστορία του οικισμού που ανασκάφηκε στο χωριό Αρχοντικό, κοντά στην Πέλλα, και το οποίο αποτέλεσε το σημαντικότερο κέντρο της περιοχής ως την εμφάνιση της μεγάλης πρωτεύουσας των Μακεδόνων.

Οι αρχαιολόγοι σάς προσκαλούν να παρακολουθήσετε τις εργασίες αυτής της συνάντησης στην αίθουσα τελετών του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Με εγκάρδιους χαιρετισμούς,

Δημήτριος Παντερμαλής

Ομ. Καθηγητής ΑΠΘ

Μιχάλης Τιβέριος

Ομ. Καθηγητής ΑΠΘ

Στέλιος Ανδρέου

Καθηγητής ΑΠΘ

Πολυξένη Αδάμ-Βελένη

Προϊσταμένη ΑΜΘ

Βασιλική Μισαηλίδου

επίτιμη έφορος αρχαιοτήτων

ΠΗΓΗ 0

ΠΗΓΗ 1

ΠΗΓΗ 2

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ  ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Αθήνα, 21 Ιανουαρίου 2016

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες άμεσης προστασίας και αποκατάστασης του αναγλύφου της περιοχής στον Λόφο-Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη

Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες άμεσης προστασίας και αποκατάστασης του αναγλύφου της περιοχής στον Λόφο-Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη, όπως προέκυψε από την αυτοψία που διενεργήθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 στο ταφικό μνημείο από κλιμάκιο στελεχών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. 

Με απώτερο σκοπό την προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη του μνημείου, στόχος του συγκεκριμένου έργου είναι η εξασφάλιση των πρανών του Λόφου-Τύμβου Καστά, του περιβόλου και του περιβάλλοντος χώρου με την εκτέλεση χωματουργικών εργασιών, καθώς και η διευθέτηση της απορροής των ομβρίων υδάτων με τις κατάλληλες εργασίες αποστράγγισης. Ο γενικός συντονισμός του έργου γίνεται από την Γενική Γραμματέα του ΥΠΠΟΑ και η υλοποίησή του από τη Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων & Τεχνικών Έργων. 

Το εν λόγω έργο εντάσσεται στο γενικότερο πρόγραμμα του ΥΠΠΟΑ για το μνημείο και εξελίσσεται σύμφωνα με την επιστημονική δεοντολογία και το ισχύον νομικό πλαίσιο. Προκειμένου να τηρηθούν οι επιστημονικές προϋποθέσεις για την εκτέλεση του έργου, ανατέθηκε σχετική μελέτη από τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων, η οποία έτυχε της θετικής γνωμοδότησης του ΚΑΣ και, ακολούθως, της έγκρισης του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού. 

Τις εργασίες ανέλαβε η εταιρεία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, στο πλαίσιο των δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης αποδεικνύοντας έμπρακτα το ενδιαφέρον της για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Η εταιρεία διέθεσε τον απαραίτητο μηχανολογικό εξοπλισμό και το απαιτούμενο προσωπικό, προκειμένου να γίνει η αποκατάσταση του αναγλύφου της περιοχής του λόφου, με την απομάκρυνση περίπου 10.000 μ3 δευτερογενών επιχώσεων και φυτικών γαιών, και η διαμόρφωση των πρανών περιμετρικά του Λόφου-Τύμβου, όπου αυτό το επέτρεπαν οι υφιστάμενες συνθήκες, σύμφωνα με την εγκεκριμένη μελέτη, τις υποδείξεις των επιβλεπόντων μηχανικών της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και την εποπτεία των αρχαιολόγων της ΕΦΑ Σερρών. Επιπλέον, ελήφθησαν μέτρα για την προστασία τμημάτων του περιβόλου με την υλοποίηση εξωτερικού αυτοφερόμενου αντιστηρικτικού συστήματος με «τοίχο» από σακιά, γεμισμένα με κοκκώδες υλικό ασβεστιτικής προέλευσης κατάλληλων προδιαγραφών. Κατά την αυτοψία διαπιστώθηκε ότι το έργο των χωματουργικών εργασιών υλοποιήθηκε ταχύτατα και ποιοτικά άρτια. 

Αξίζει εδώ να σημειωθεί η σημαντική συμβολή του Δήμου Αμφίπολης, που παραμένει διαχρονικά πιστός αρωγός στο έργο της προστασίας του Λόφου-Τύμβου Καστά, ενώ έχει ήδη υπογραφεί προγραμματική σύμβαση με το ΥΠΠΟΑ για την εκτέλεση συγκεκριμένων τεχνικών έργων.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ

Ερμού 136, 10553 Αθήνα

Τηλ-Fax.: 2103252214, 6937075765

e-mail: archaeol@otenet.gr

www.sea.org.gr

Αθήνα, 10/10/2015

Αρ. Πρωτ. 364

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), επιστημονικός και συνδικαλιστικός φορέας των αρχαιολόγων του Υπουργείου Πολιτισμού, δεν θα απαντήσει στην νέα προσβλητική επιστολή της επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας του μνημείου στο λόφο Καστά της Αμφίπολης, ούτε όμως και θα πτοηθεί στην άσκηση της καταστατικής αρχής του, συγκεκριμένα την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς από κάθε κατάχρηση, υλική ή πνευματική.

Ας αναρωτηθούν όμως οι καλόπιστοι πολίτες γιατί -για πρώτη φορά στους σχεδόν δύο αιώνες βίου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας- ο συλλογικός φορέας των Αρχαιολόγων του ΥΠΠΟ υποχρεώνεται να πάρει θέση για μια ανασκαφή και τον -τουλάχιστον καινοφανή- τρόπο διεξαγωγής της, να καταγγείλει την πρωτοφανή επικοινωνιακή κατάχρηση της έρευνας και να ζητήσει το αυτονόητο: την κατάθεση όλων των τεκμηρίων στην επιστημονική κοινότητα.

Για το ΔΣ του ΣΕΑ

Η Πρόεδρος                                                                          Ο Γενικός Γραμματέας

Σακαλή Όλγα                                                                        Βάκουλης Θέμης

1ος Αγώνας Δρόμου Αμφίπολης (Βρασίδειος δρόμος)

Η ΕΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, με τη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών, του ΕΟΣ  Ροδολίβους και με την υποστήριξη της ΔΗΔΕΚΑ του Δήμου Αμφίπολης, διοργανώνει αγώνα δρόμου (1ος Βρασίδειος), στην αρχαία Αμφίπολη, με τους παρακάτω όρους:

1. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΚΥΡΙΑΚΗ, 25.10.2015.  

2. ΤΟΠΟΣ: ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΑΙΑΣ  ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

3. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ:   

1. Δρόμος  9.730 μ. για μαθητές/τριες Λυκείων και μεγαλύτερους, με ώρα εκκίνησης 11:00.

2. Δρόμος 2.000 μ. για  μαθητές/τριες Γυμνασίων, με ώρα εκκίνησης 11:05.

3. Δρόμος 1.300 μ. για μαθητές/τριες Δημοτικών Σχολείων, με ώρα εκκίνησης 12:00.

4. ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Α) 9.730 μ. Αφετηρία και τερματισμός: Aρχαιολογικό Μουσείο (υψ. 88 μ.)

Διαδρομή: Βυζαντινή ακρόπολη (υψ.119 μ.) - Ελληνιστική οικία - Αρχαίο Γυμνάσιο(υψ. 86 μ.) - Κάτω Αμφίπολη - Μνημείο Λέοντος (υψ. 2 μ.) - Παραποτάμια οδός - Αρχαία ξύλινη γέφυρα - Πύργος Μαρμαρίου (υψ. 7μ.). Μουσείο. 

Η διαδρομή είναι κυκλική και καλύπτεται κατά 80% από άσφαλτο.

Β) 2.000 μ. Αφετηρία και τερματισμός: Aρχαιολογικό Μουσείο.

Διαδρομή: Αρχαίο Γυμνάσιο Aρχαιολογικό Μουσείο. 

Η διαδρομή είναι κυκλική και στο μεγαλύτερο μέρος χωμάτινη.

Γ) 1.300 μ. Αφετηρία: Αρχαίο Γυμνάσιο (υψ. 86 μ.) - Τερματισμός: Aρχαιολογικό Μουσείο (υψ. 88 μ.), με ενδιάμεσο μεγαλύτερο ύψος τα 112 μ. Η διαδρομή στο μεγαλύτερο μέρος είναι χωμάτινη.

Στη διαδρομή θα  υπάρχουν  δύο σταθμοί εφοδιασμού νερού.

5. ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: Δικαίωμα συμμετοχής στον αγώνα έχουν μαθητές/τριες δημοτικών σχολείων, αθλητές-τριες σωματείων, βετεράνοι και ανεξάρτητοι αθλητές.

6.  ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: Οι δηλώσεις συμμετοχής θα γίνονται έως τη  Δευτέρα 19.10.2015, στο email: sersegas@gmail.com ατομικά ή ομαδικά, από συλλόγους και σχολεία.

7. ΕΠΑΘΛΑ: Στους τρεις πρώτους νικητές/τριες θα δοθούν μετάλλια και διπλώματα και σε όλους αναμνηστικά διπλώματα στο σημείο τερματισμού

Κύπελλα: Θα δοθούν στους πρώτους νικητές/τριες κάθε κατηγορίας.

8. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ: Δεν θα καλυφθούν έξοδα μετακίνησης των αθλητών.

9. ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ: Όλοι οι αθλητές/τριες οφείλουν να έχουν κάνει τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις και θα αγωνισθούν με δική τους ευθύνη. Οι μαθητές δηλώνονται και θα τρέξουν με ευθύνη των γονέων τους.

10.Τεχνικός Υπεύθυνος του αγώνα ορίζεται ο κ. Ζορμπάς Σταύρος (τηλ. 6947600430), τεχνικός σύμβουλος ΕΑΣ.

Παρατήρηση: Την ημέρα του αγώνα όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι θα είναι ανοιχτοί.

Ερμού 136, 10553 Αθήνα

Τηλ-Fax.: 2103252214, 6937075765

E-mail:archaeol@otenet.gr

www.sea.org.gr

Αθήνα, 6/10/2015

Αρ. Πρωτ.: 358

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ

Ο θόρυβος που ξέσπασε πάλι γύρω από την ανασκαφή στον λόφο Καστά της Αμφίπολης, και την εικαζόμενη συσχέτιση του ευρήματος με τον Ηφαιστίωνα, δικαιώνει για μια ακόμη φορά την έγκαιρη αντίδραση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στην ιδιοτελή επικοινωνιακή εκμετάλλευση της έρευνας ενός σπουδαίου μνημείου.­

Η διατύπωση θεωριών από τους ανασκαφείς χωρίς την κατάθεση των αποδεικτικών τεκμηρίων στην διεθνή επιστημονική κοινότητα, εκθέτει την Αρχαιολογική Υπηρεσία στο σύνολό της. Καλούμε κάθε θεσμικά υπεύθυνο να επιβάλει την τήρηση της επιστημονικής δεοντολογίας και τις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου.

Για το ΔΣ του ΣΕΑ

Η Πρόεδρος               Ο Γενικός Γραμματέας

Σακαλή Όλγα             Βάκουλης Θέμης

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
------

Αθήνα 2 Οκτωβρίου 2015

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, όπως έχει ενημερώσει και με προηγούμενα δελτία τύπου, έχει δρομολογήσει δια των αρμόδιων Υπηρεσιών του σειρά ενεργειών για τη λήψη προσωρινών μέτρων εξασφάλισης του μνημείου στον Λόφο Καστά στην Αμφίπολη και ταυτόχρονα για την μακροπρόθεσμη προστασία και ανάδειξή του. Οι πρώτες εργασίες εξειδικεύονται στη στερέωση των πρανών του λόφου-τύμβου και στη συντήρηση των γλυπτών, των ψηφιδωτών και του γραπτού διακόσμου. Στο πλαίσιο αυτό, υπό τον γενικό συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων, έχουν γίνει συντονισμένες ενέργειες, κατόπιν πολλαπλών αυτοψιών και συνεργασιών, προκειμένου να καταγραφούν τα προβλήματα και να σχεδιαστούν οι προσφορότερες λύσεις.

Για τη διενέργεια των παραπάνω εργασιών έχει συνταχθεί σειρά μελετών από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ. Ειδικότερα η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων έχει προχωρήσει στην τοπογραφική τεκμηρίωση του μνημείου, στη σύνταξη τεχνικών προδιαγραφών για την ενόργανη παρακολούθηση των μικρομετακινήσεων, ενώ εκπονείται η αρχιτεκτονική μελέτη. Παράλληλα, από το Τμήμα Λίθου ολοκληρώνεται εξέχουσας σημασίας πρόγραμμα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που παρουσιάζει το δομικό υλικό του μνημείου .

Οσον αφορά στη συντήρηση των ευρημάτων, η αρμόδια Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων σε συνεργασία με το Τμήμα Συντήρησης της ΕΦΑ Σερρών έχει εκπονήσει μελέτες συντήρησης και προστασίας των υλικών κατασκευής, των επιχρισμάτων, των γραπτών επιφανειών και των δαπέδων και εκπονεί τη μελέτη συντήρησης των γλυπτών.

Η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων ανέθεσε μελέτη εκτέλεσης χωματουργικών εργασιών για την εξασφάλιση των πρανών του τύμβου και διευθέτησης της απορροής των ομβρίων υδάτων, η οποία έτυχε πολύ θετικής κρίσης από τα μέλη του ΚΑΣ. Ήδη έχει ξεκινήσει η υλοποίηση της συγκεκριμένης μελέτης με τη διενέργεια δοκιμαστικών τομών από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών. Τις εργασίες συνδράμει ο Δήμος Αμφίπολης μέσω Προγραμματικής Σύμβασης που προσφάτως συνήψε με το ΥΠΠΟΑ.

Επιπλέον, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών έχει αναθέσει την εκπόνηση γεωστατικής και στατικής μελέτης διατάξεων υποστήριξης του ταφικού μνημείου, οι οποίες βρίσκονται σε στάδιο ολοκλήρωσης. Για την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών συνθηκών έχει δρομολογηθεί η προμήθεια ολοκληρωμένου συστήματος καταγραφής περιβαλλοντικών συνθηκών και ενδεχόμενων σεισμικών δονήσεων.

Το δύσκολο και πολυσύνθετο έργο στερέωσης και αποκατάστασης του μνημείου της Αμφίπολης προχωρά σύμφωνα με την επιστημονική δεοντολογία και το ισχύον νομικό πλαίσιο. Όσες μελέτες ολοκληρώθηκαν έχουν εισαχθεί σε δύο συνεδριάσεις του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και έχουν εξασφαλίσει την ομόφωνη γνωμοδότηση των μελών του.

Έχουν ήδη διατεθεί πιστώσεις 250.000 ευρώ τόσο στην αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών όσο και στις Δ/νσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας για την άμεση υλοποίηση των παραπάνω εργασιών προστασίας του μνημείου. Για περαιτέρω συνδρομή στις ανωτέρω εργασίες έχει εκφραστεί και πρόθεση χορηγού.

Αναφορικά με τις πρόσφατες ανακοινώσεις της ανασκαφέως του μνημείου κυρίας Κατερίνας Περιστέρη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Υπουργείο αναμένει την κατάθεση των έως σήμερα πορισμάτων της μελέτης με την απαραίτητη τεκμηρίωση.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ

Ερμού 136, 10553 Αθήνα

Τηλ-Fax.: 2103252214, 6937075765

e-mail: archaeol@otenet.gr

www.sea.org.gr

                                                                                                                                                                    Αθήνα, 1/9/2015

Αρ. Πρωτ.: 298

ΔΕΛΤΙΟ  ΤΥΠΟΥ

ΛΟΦΟΣ ΚΑΣΤΑ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ: ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΕΤΑ

Πριν από έναν σχεδόν χρόνο, βιώσαμε ένα πρωτόγνωρο, πολιτικά ενορχηστρωμένο γεγονός στη χώρα μας και με διεθνείς διαστάσεις: την ελλιπώς τεκμηριωμένη και γι΄αυτό αντιδεοντολογική και αντιεπιστημονική επικοινωνιακή διαχείριση της ανασκαφικής διερεύνησης ενός αδιαμφισβήτητα πολύ ενδιαφέροντος ταφικού μνημείου της αρχαιότητας, στις πλούσιες και χρονικά εκτεταμένες επιχώσεις του Λόφου Καστά στην Αμφίπολη Σερρών. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων καυτηρίασε από την πρώτη στιγμή την επικινδυνότητα και τις στρεβλώσεις που προκαλούσε η πρακτική της εν είδει ‘σήριαλ’ προβολής της αποκάλυψης του μνημείου. Επίσης, διατύπωσε τους προβληματισμούς του τόσο στην προηγούμενη πολιτική ηγεσία όσο και στα αρμόδια υπηρεσιακά όργανα για τον τρόπο και τη σπουδή απομάκρυνσης των υπερκείμενων του μνημείου επιχώσεων, αλλά και τις μη ασφαλείς παρεμβάσεις χρονολόγησής του, όπως και τις στερούμενες επαρκών ενδείξεων ή και λανθασμένες αφηγήσεις για την ιστορικότητά του.

Ένα χρόνο μετά, ο ΣΕΑ, μετά τα άδικα πυρά και τις ποικίλες επιθέσεις που δέχθηκε για τη στάση του, ακόμη και τον δικαστικό διωγμό μελών του, αισθάνεται δικαιωμένος: χαιρετίζει την απόλυτα ορθή πρακτική της εισαγωγής προς συζήτηση, την 1η Σεπτεμβρίου 2015, στο αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, μελετών για την προστασία και ανάδειξη του Τύμβου και του ανασκαφέντος το καλοκαίρι του 2014 σύνθετου ταφικού μνημείου.

Στο σημείο αυτό θεωρούμε σκόπιμο να προσθέσουμε ότι στη χώρα μας υπάρχουν πολλά ακόμη μνημεία, τόσο προϊστορικών και ιστορικών, όσο βυζαντινών και μεταβυζαντινών, αλλά και νεότερων περιόδων, που χρήζουν άμεσης προστασίας και ανάδειξης. Πάγια θέση του ΣΕΑ είναι ότι το σύνολο αυτού του διάσπαρτου στην επικράτεια μνημειακού πλούτου μπορεί να αποτελέσει το εφαλτήριο για την προώθηση δυναμικών πολιτικών ανάπτυξης δικτύων γνώσης και ψυχαγωγίας για το ευρύτερο κοινό, επισκεψιμότητας και γενικότερα τουριστικής αξιοποίησης και πολύμορφης στήριξης των τοπικών κοινωνιών.

Για το ΔΣ του ΣΕΑ

Η Πρόεδρος              Ο Γραμματέας

                             

 Όλγα Σακαλή           Θέμης Βάκουλης

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα,  21  Ιανουαρίου 2015

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Σε απάντηση στα  δημοσιεύματα και στις ανακοινώσεις, που έχουν παρουσιαστεί στον Τύπο για το οστεολογικό υλικό του Ταφικού Μνημείου, Λόφου Καστά στην Αμφίπολη, οι κυρίες Σ. Τριανταφύλλου, επίκουρη Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας και Οστεοαρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας, ΑΠΘ και Χ. Παπαγεωργοπούλου, επίκουρη Καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας Εθνολογίας, Εργαστήριο Φυσικής Ανθρωπολογίας, ΔΠΘ, επικεφαλής της  επιστημονικής ομάδας που ανέλαβε την μελέτη διευκρινίζουν τα εξής:

1) Τα 550 οστά που βρέθηκαν «θρυμματισμένα και ακέραια», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο Δελτίο Τύπου, στις 19.01.2015, ανήκουν όλα στα 5 άτομα. 

2) Η μελέτη και η καταγραφή των 550 οστών έχει ολοκληρωθεί. 

3) Τα 157 από τα 550 οστά που έχουν καταγραφεί και αναφέρονται στο Δελτίο Τύπου του ΥΠΠΟΑ, στις 19.01.2015, είναι διαγνωστικά. Πρόκειται δηλαδή για οστά, τα οποία, αφού ανατάχθηκαν, ολοκληρώθηκε η προσωρινή συγκόλληση θραυσμένων τμημάτων τους, προσδιορίστηκαν με απόλυτη ακρίβεια από ποιo μέρος των σκελετών προέρχονται, σε ποιά ανατομική πλευρά ανήκουν, χρησιμοποιήθηκαν στον προσδιορισμό του φύλου, της ηλικίας και του αναστήματος και επιπλέον αποδόθηκαν με ασφάλεια στα 5 άτομα που έχουν εντοπιστεί χώρο 4 του ταφικού μνημείου.

4) Τα υπόλοιπα 393 οστά ανήκουν σε θραύσματα πλευρών, σπονδύλων καθώς και σε αριθμό μικρών αδιάγνωστων θραυσμάτων οστών μέχρι πέντε εκατοστών, τα οποία ανήκουν με ασφάλεια στα ενήλικα άτομα 1, 2 και 3. Τα σκελετικά κατάλοιπα βρέθηκαν διάσπαρτα και όχι σε ανατομική θέση στην επίχωση του χώρου 4 αλλά και στο εσωτερικό του κιβωτιόσχημου τάφου. Η διασπορά των οστών ξεκινούσε από βάθος 6,30 μ. από την κορυφή του θαλάμου του χώρου 4 και συνεχιζόταν  μέχρι το βάθος των 8,90 μ., κοντά στο δάπεδο του κιβωτιόσχημου τάφου. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο Δελτίο Τύπου στις 19.01.2015, «η γενική εικόνα εύρεσης των σκελετικών καταλοίπων συνηγορεί στην αναμόχλευση τους από ανθρωπογενή επέμβαση» και συμπληρώνουμε, τυμβωρυχία. Το κάθε διαγνωστικό επομένως οστό έπρεπε να αποδοθεί σε καθένα από τα πέντε άτομα που με ασφάλεια αναγνωρίστηκαν στο χώρο 4. Ο αριθμός επομένως των νεκρών δεν πρόκειται να μεταβληθεί. 

5) Η ερευνητική ομάδα έχει πολύχρονη εμπειρία στην καταγραφή ομαδικών ταφών αλλά και σκελετικών συνόλων διάσπαρτων οστών σύμφωνα με διεθνή πρωτόκολλα, τα οποία αναλύονται στην πολυσέλιδη έκθεση που έχει κατατεθεί  στο  ΥΠΠΟΑ. 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ   ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα,  19  Ιανουαρίου 2015

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Μελέτη σκελετικών καταλοίπων ταφικού μνημείου, Λόφου Καστά, Αμφίπολη

Όπως έχει αναφερθεί στο Δελτίο Τύπου της 19ης Δεκεμβρίου 2014, η ολοκλήρωση της μακροσκοπικής μελέτης του οστεϊκού υλικού από το ταφικό μνημείο στο λόφο Καστά, την οποία έχει αναλάβει διεπιστημονική ομάδα των Πανεπιστημίων Αριστοτελείου και Δημοκριτείου, θα ολοκληρωνόταν εντός του Ιανουαρίου 2015. Το Υπουργείο είχε δεσμευθεί, σε προφορική ενημέρωση, όπως αποδεικνύεται στα σχετικά δημοσιεύματα, ότι η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της μελέτης θα είχε καταληκτική ημερομηνία την 20ή Ιανουαρίου 2015.  

Συνοπτική εικόνα

Τα σκελετικά κατάλοιπα του ταφικού μνημείου, από τον λόφο Καστά Αμφίπολης αντιστοιχούν σε 550 περίπου οστά, θρυμματισμένα και ακέραια, ένα κρανίο σε αρκετά καλή κατάσταση, από το οποίο λείπουν τα οστά, που συνθέτουν το πρόσωπο και μία σχεδόν ακέραιη κάτω γνάθο. Δεν βρέθηκαν δόντια, εκτός από μία τερηδονισμένη ρίζα δεξιού δεύτερου προγόμφιου, η οποία βρισκόταν μέσα στη κάτω γνάθο και εμφανίζει προχωρημένο ακρορριζικό απόστημα. 

Από τα 550 οστά, που καταμετρήθηκαν, τα 157, τα οποία προέκυψαν κατόπιν προσεκτικής ανάταξης από διαφορετικά θραύσματα διάσπαρτων οστών, καταγράφηκαν συστηματικά σε βάση δεδομένων και έγινε προσπάθεια απόδοσης τους σε επιμέρους άτομα. 

Επιπλέον, αναγνωρίστηκαν οστά ζώων, κάποια από τα οποία φαίνεται να ανήκουν σε μακρά οστά ιπποειδούς. Τα οστά των ζώων θα μελετηθούν από ειδικό ζωοαρχαιολόγο.

Ο ελάχιστος αριθμός των ατόμων, που ταυτοποιήθηκαν από τα διαγνωστικά σκελετικά κατάλοιπα αντιστοιχεί σε πέντε άτομα, τέσσερα εκ των οποίων αποδίδονται σε ενταφιασμούς και ένα σε καύση. 

Οι νεκροί των ενταφιασμών διακρίνονται: 

- σε μία γυναίκα (άτομο 1) (Εικ. 1-2), 

- σε δύο άνδρες μέσης ηλικίας (άτομα 2 και 3) (Εικ. 3-6) και 

- σε ένα νεογέννητο άτομο (άτομο 4) (Εικ. 7, 8). 

Άτομο 1: Γυναίκα

Η γυναίκα, μπορεί με ασφάλεια να τοποθετηθεί στο ηλικιακό διάστημα άνω των 60 ετών. Ο προσδιορισμός του φύλου έγινε βάσει συγκεκριμένων δεικτών που αφορούν: 

1) στα οστά της πυέλου (λεκάνης) (αριστερή μείζων ισχιακή εντομή, δεξιά πρωτιαία αύλακα,  αριστερό και δεξιό ισχιακό κύρτωμα λαγώνια ακρολοφία, σώμα και άκανθα ισχιακού), 

2) στα οστά του κρανίου (μεσόφρυο, υπερόφρυα τόξα, κλίση του μετωπιαίου, μετωπιαία ογκώματα, κάτω κροταφική γραμμή, μαστοειδείς αποφύσεις, ινιακό έπαρμα), 

3) στην κάτω γνάθο  (γένειο, γωνία κάτω γνάθου, κλάδοι),

4) στη μορφολογική διάπλαση των οστών (μετρήσεις των μακρών οστών).

Ο προσδιορισμός της ηλικίας βασίστηκε:

1) σε τμήμα της αριστερής ηβικής σύμφυσης (πρόσθιο τμήμα της λεκάνης), 

2) στο βαθμό συνοστέωσης των κρανιακών ραφών, 

3) στην έντονη προθανάτια απώλεια των οπίσθιων δοντιών και στις δύο πλευρές της κάτω γνάθου, 

4) στην παρουσία μεταβολικών νοσημάτων, όπως είναι η οστεοπόρωση και η μετωπιαία υπερόστωση (Hyperostosis Frontalis Interna: πάχυνση των τοιχωμάτων του κρανίου, εσωτερικά του μετωπιαίου οστού, η οποία είναι συνήθως ασυμπτωματική και συνδέεται με ορμονικές διαταραχές που εμφανίζονται συχνά σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση),

5) στις έντονες εκφυλιστικές αλλοιώσεις, κυρίως στη σπονδυλική στήλη και στις οστεοποιήσεις ενθέσεων και χόνδρων στα μακρά οστά και στις πλευρές. 

Σε ό,τι αφορά το ανάστημα της ηλικιωμένης γυναίκας, μετά από τη συνδυαστική εφαρμογή διαφορετικών μεθόδων στις μετρήσεις των μακρών οστών, εκτιμάται στα 157 εκ.

Στο γυναικείο σκελετό φαίνεται ότι αποδίδονται τα περισσότερα οστά που βρέθηκαν στον κιβωτιόσχημο τάφο, από τα 7,8 μ. από την κορυφή του θαλάμου και κάτω, δηλαδή 1 μ.  πάνω από το δάπεδό του κιβωτιόσχημου.

Άτομα 2 και 3:  Δύο άνδρες, 35 έως 45 ετών

Τα δύο άτομα (2 και 3), από τα τέσσερα, που είχαν δεχτεί ενταφιασμό, μπορούν με ασφάλεια να αποδοθούν σε άνδρες, βάσει: 

1) των ανατομικών σημείων στα οστά της πυέλου (λεκάνης) (αριστερό και δεξιό ηβικό οστό και ειδικότερα κοιλιακό τόξο, υποηβική κοιλότητα και μέση επιφάνεια των οστών, αριστερή πρωτιαία αύλακα, αριστερό και δεξιό ισχιακό κύρτωμα, αριστερή και δεξιά κοτύλη, μορφολογία ιερού οστού για το άτομο 2 και δεξιό ισχιακό κύρτωμα και μορφολογία ιερού οστού για το άτομο 3) 

2) της μορφολογικής διάπλασης των μακρών οστών (μετρήσεις των μακρών οστών). 

Οι δύο άνδρες είναι σχετικά κοντά ηλικιακά, στην κατηγορία των 35 έως 45 ετών: Ο ένας, στις αρχές και ο δεύτερος, προς το τέλος της κατηγορίας αυτής. 

Ο προσδιορισμός της ηλικίας για το άτομο 2 βασίστηκε: 

1) στις δύο ηβικές συμφύσεις (πρόσθιο τμήμα της λεκάνης), 

2) στις εκφυλιστικές αλλοιώσεις της ωτοειδούς επιφάνειας της αριστερής πυέλου (η περιοχή της λεκάνης που αρθρώνεται με το ιερό οστό), 

3) στην πλήρη συνοστέωση των επιφύσεων των στερνικών άκρων και στις δύο κλείδες.                                     

Ο προσδιορισμός του ηλικιακού εύρους για το άτομο 3, βασίστηκε στη δεξιά ηβική σύμφυση. 

Σημειώνεται, ότι ο σχετικά νεαρότερος από τους δύο άνδρες (άτομο 2) φέρει ίχνη τομών (cut marks) στην αριστερή άνω θωρακική μοίρα, σε δύο πλευρές και αυχενικό σπόνδυλο, (Εικ. 9-11) καθώς και στην κάτω επιφάνεια του στερνικού άκρου της αριστερής κλείδας. Ταυτίζονται πιθανόν με επιθετικά χτυπήματα - τραυματισμούς που θα πρέπει να έγιναν εξ επαφής με αιχμηρό όργανο, π.χ. μαχαιρίδιο, και προκάλεσαν το θάνατο του, καθώς δεν διακρίνονται ενδείξεις επούλωσης. 

Ο δεύτερος άνδρας (άτομο 3), λίγο μεγαλύτερος σε σχέση με τον πρώτο, έχει ενδείξεις εγκάρσιου, πλήρως επουλωμένου, κατάγματος στη δεξιά του κερκίδα, σχετικά κοντά στο δεξιό καρπό. Επιπλέον, και οι δύο άνδρες παρουσιάζουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις οστεοαρθρίτιδας και σπονδυλαρθρίτιδας σε διαφορετικά σημεία των σκελετών τους.

Εικόνα 9 Άτομο 2, αριστερή πρώτη πλευρά με ίχνη 3 τομών (cut marks) (Αριθμός οστού, #31.1)

Εικόνα 10 Άτομο 2, αριστερή πρώτη πλευρά, λεπτομέρεια από την πλάγια τομή (cut mark) στον αυχένα (Αριθμός οστού , #31.1)

Εικόνα 11 Άτομο 2, αριστερή πλευρά με ίχνος τομής (cut mark) στο άνω χείλος του σώματος

Σε ό,τι αφορά το ανάστημα των ανδρών μετά από τη συνδυαστική εφαρμογή διαφορετικών μεθόδων στις μετρήσεις των μακρών οστών, εκτιμάται στα 168 εκ. για το άτομο 2  και στα 162-163 εκ. για το άτομο 3.

Άτομα 4 και 5

Το τέταρτο άτομο είναι ένα νεογέννητο βρέφος (νεογνό). Ο προσδιορισμός της ηλικίας βασίστηκε στις μετρήσεις μήκους και πλάτους του αριστερού βραχιονίου και της αριστερής κάτω γνάθου. Ο προσδιορισμός του φύλου σε αυτό το άτομο δεν κρίνεται δυνατός καθώς τα μορφολογικά χαρακτηριστικά διάκρισης φύλου στα οστά των νεογνών δεν είναι σαφή.

Το πέμπτο άτομο εκπροσωπείται από ελάχιστα θραύσματα, μόλις εννέα (9), κυρίως μακρών οστών, (Εικ. 12, 13) που φέρουν όλες τις παραμορφώσεις (εγκάρσιες μικρορωγμές και μερικές φορές έντονη παραμόρφωση) αλλά και τους αποχρωματισμούς (υπόλευκο και μπλε/γκρι) που συναντώνται στις περιπτώσεις πλήρους καύσης σαρκωμένου νεκρού και ανήκει πιθανότατα σε ενήλικο άτομο. 

Εικόνα 12 Άτομο 5, οστά που έχουν υποστεί την επίδραση υψηλής θερμοκρασίας, μετά από καύση

Εικόνα 13 Άτομο 5, οστά που έχουν υποστεί την επίδραση υψηλής θερμοκρασίας, μετά από καύση

Η γενική εικόνα εύρεσης των σκελετικών καταλοίπων συνηγορεί στην αναμόχλευση τους από ανθρωπογενή επέμβαση, η οποία φαίνεται ότι αφορούσε τόσο στο εσωτερικό του χώρου 4, όσο και στο εσωτερικό του κιβωτιόσχημου τάφου.

Προοπτικές

Στα σκελετικά ευρήματα του ταφικού μνημείου του λόφου Καστά, εκτός από τις μακροσκοπικές μεθόδους, θα εφαρμοστεί μια σειρά αναλυτικών μεθόδων για την καλύτερη τεκμηρίωση αλλά και για την συμπλήρωση πληρέστερων πληροφοριών, που αφορούν στις παθολογικές αλλοιώσεις, στην διατροφή, στη συγγένεια και στον τόπο καταγωγής των ανθρώπων αυτών, δηλαδή εάν πρόκειται για  άτομα που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αμφίπολη ή για άτομα που μετακινήθηκαν από κάπου αλλού κατά την διάρκεια της ζωής τους και ενταφιάστηκαν στο συγκεκριμένο ταφικό μνημείο. 

Οι αναλυτικές αυτές μέθοδοι περιλαμβάνουν:

• ακτινολογική μελέτη των οστών για τον εντοπισμό παθολογικών αλλοιώσεων, που δεν είναι μακροσκοπικά διακριτές αλλά και για την πληρέστερη περιγραφή των ήδη καταγεγραμμένων π.χ. μετωπιαία υπερόστωση ατόμου 1, τομές-τραυματισμοί (cut marks) ατόμου 2, επουλωμένο κάταγμα ατόμου 3. 

• ιστολογικές-μικροσκοπικές τεχνικές π.χ. περίπτωση μετωπιαίας υπερόστωσης,  και όπου αλλού κριθεί απαραίτητο. 

• αναλύσεις σταθερών ισοτόπων άνθρακα και αζώτου με σκοπό τον προσδιορισμό του είδους των πρωτεϊνών που κατανάλωναν τα συγκεκριμένα άτομα. 

• αναλύσεις στροντίου που λόγω της απουσίας δοντιών θα περιοριστούν μόνο στις τιμές που θα προκύψουν από τη δειγματοληψία των οστών.

• παλαιογενετικές αναλύσεις (αρχαίο DNA) με σκοπό την περιγραφή της βιολογικής και γενετικής ιστορίας των ατόμων. Στο πλαίσιο των αναλύσεων θα εξεταστεί η ενδεχόμενη εξ αίματος συγγένεια των τριών ατόμων. Η ταφονομική όμως παρουσία των μακρών οστών, η απουσία δοντιών και τμημάτων του κρανίου στα άτομα 2 και 3 που χρησιμοποιούνται στις αναλύσεις αρχαίου DNA, ενδεχομένως να μην επιτρέψει την απόκτηση επαρκούς ποσότητας ενδογενούς πυρηνικού DNA για την επιτυχημένη και με ακρίβεια ταυτοποίηση της εξ αίματος συγγένειας. Στα άτομα 4 και 5, λόγω της περιορισμένης ποσότητας δείγματος αλλά και της επίδρασης υψηλής θερμοκρασίας λόγω καύσης, στο άτομο 5, δεν θα εφαρμοστούν οι παραπάνω μέθοδοι.

• Η εφαρμογή AMS χρονολογήσεων σε δείγματα τόσο των ανθρώπινων οστών όσο και των συγκείμενων ζώων, θα συμπληρώσει την εικόνα της διαδοχής των ταφών, η οποία δεν μπορεί να ανασυσταθεί μέσα από την ανασκαφική διαδικασία.

Τόσο οι μακροσκοπικές όσο και οι αναλυτικές μέθοδοι θα εφαρμοστούν σε ένα μεγάλο αριθμό σκελετών, περίπου 300, από τα νεκροταφεία της Αμφίπολης, στο πλαίσιο διετούς ερευνητικού προγράμματος, που χρηματοδοτείται από το ΥΠΠΟΑ και πραγματοποιείται από πολυπληθή ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τις κυρίες Σ. Τριανταφύλλου, επίκουρη Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας και Οστεοαρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας, ΑΠΘ και  Χ. Παπαγεωργοπούλου, επίκουρη Καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας Εθνολογίας, Εργαστήριο Φυσικής Ανθρωπολογίας, ΔΠΘ. Η ομάδα αποτελείται από προπτυχιακούς, μεταπτυχιακούς και μεταδιδακτορικούς φοιτητές των Πανεπιστημίων Αριστοτελείου και Δημοκριτείου αλλά και διεθνώς αναγνωρισμένους εξωτερικούς συνεργάτες. 

Με αυτό τον τρόπο θα αποκτηθεί πολύτιμο συγκριτικό υλικό, έτσι ώστε: 

1) τα συγκεκριμένα σκελετικά κατάλοιπα, από το εξαιρετικά σημαντικό ταφικό μνημείο του λόφου Καστά να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο πληθυσμιακό σύνολο, 

2) τα αποτελέσματα των αναλυτικών μεθόδων σε αρχαιολογικά σύνολα να ερμηνευθούν σε συνάφεια με τα αποτελέσματα της μακροσκοπικής μελέτης ενός συνόλου πληθυσμού, 

3) να γίνει σαφές ότι τα ανθρωπολογικά ευρήματα πρέπει να μελετώνται μέσα στο αρχαιολογικό, κοινωνικό και ιστορικό τους πλαίσιο, που προσφέρεται μόνο μέσα από τη συστηματική μελέτη των συνευρημάτων και τη συνολική προσέγγιση της περιόδου.