Οκτάδραχμο (!) του Μόσση Βισαλτίας, προϊόν αρχαιοκαπηλίας

Δεσμεύτηκε από την Ιντερπόλ μετά την πώλησή του σε δημοπρασία αντί του ποσού των 77.000 ευρώ. Με δύο αλλεπάλληλα δημοσιεύματα πριν και μετά την ολοκλήρωση της δημοπρασίας για την πώλησή του, η “Μ” αποκάλυψε την προσπάθεια νομιμοποίησης του αρχαίου νομίσματος. 

  

Του Κώστα Καντούρη 

kantouris@hotmail.com 

Διαδικασίες-εξπρές ξεκινά το υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να επαναφέρει στην Ελλάδα αρχαίο νόμισμα που πουλήθηκε την περασμένη εβδομάδα, σε δημοπρασία στη Ζυρίχη της Ελβετίας, αντί του ποσού των 77.000 ευρώ. Ύστερα από τις κινήσεις του γραφείου της Ιντερπόλ στην Αθήνα, το νόμισμα “δεσμεύτηκε” από ελβετούς αστυνομικούς, πριν προλάβει να παραδοθεί στον αγοραστή. 

Τη διαδρομή του αρχαίου οχτάδραχμου που χαρακτηρίζεται από επιστήμονες ιδιαίτερα σπάνιο, αποκάλυψε η “Μ” και η “ΜτΚ” με δημοσιεύματά τους, πριν από την ολοκλήρωση της δημοπρασίας σε οίκο της Ελβετίας. Η τιμή που έθεταν οι δημοπράτες είχε προκαλέσει το ενδιαφέρον των ελληνικών διωκτικών αρχών και ύστερα από έρευνα προέκυψε πως το συγκεκριμένο αρχαίο νόμισμα είχε κυκλοφορήσει προς πώληση στην παράνομη αγορά αρχαιοκαπήλων στην Ελλάδα. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, προς απόδειξη τούτου υπάρχουν και φωτογραφίες του ίδιου νομίσματος που έχουν ληφθεί πριν από περίπου δύο χρόνια από συγκεκριμένη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας. 

Η δημοπρασία στη Ζυρίχη που οργανώθηκε από αγγλικό οίκο, ολοκληρώθηκε την περασμένη Τρίτη και το νόμισμα πουλήθηκε αντί του ποσού των 116.500 ελβετικών φράγκων (περίπου 77.000 ευρώ). Πριν από την ολοκλήρωσή της, το υπουργείο Πολιτισμού αλλά και η Ιντερπόλ έστειλαν ενημερωτικά σημειώματα στην Ιντερπόλ Ελβετίας, χωρίς όμως αποτέλεσμα, αφού η διαδικασία της πώλησης ολοκληρώθηκε κανονικά. Αγοραστής ήταν πρόσωπο που παρέστη στη διαδικασία της δημοπρασίας, στο χώρο όπου διεξάγονταν στη Ζυρίχη. 

Ωστόσο, ένα σήμα από την Ιντερπόλ Ελβετίας που έφτασε στα ελληνικά γραφεία της υπηρεσίας στην Αθήνα, το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής, επανέφερε τα χαμόγελα στις ελληνικές αρχές του υπουργείου Πολιτισμού που πλέον ελπίζουν στην επιστροφή του νομίσματος. “Σας ενημερώνουμε, σε απάντηση των σχετικών σας εγγράφων, πως το νόμισμα που δημοπρατήθηκε φυλάσσεται με ευθύνη της υπηρεσίας μας και περιμένουμε τις δικές σας ενέργειες και αποδείξεις”, αναφέρει χαρακτηριστικά το έγγραφο του ελβετικού γραφείου της Ιντερπόλ. 

Ήδη, μετά την εξέλιξη αυτή, τέθηκαν σε γενική κινητοποίηση οι υπηρεσίες της Ιντερπόλ και του υπουργείου Πολιτισμού στην Αθήνα που ζήτησαν από τις αστυνομικές υπηρεσίες, οι οποίες ασχολήθηκαν με τη συλλογή των στοιχείων και ειδικά της φωτογραφίας - απόδειξης ότι πρόκειται για προϊόν αρχαιοκαπηλίας, όλα τα σχετικά στοιχεία με την υπόθεση. Με την αποστολή αντιγράφων των στοιχείων από ελληνικής πλευράς θα υποβληθεί και σχετικό αίτημα για την επιστροφή του αρχαίου νομίσματος στη χώρα μας. 

“Είναι πολύ θετική αυτή η εξέλιξη”, σχολίασε στη “Μ” ο καθηγητής Ιστορικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Μιχάλης Τιβέριος. Το οχτάδραχμο, προέρχεται από την περιοχή της αρχαίας Βισαλτίας και κόπηκε επί βασιλείας ενός Μοσσή που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός και εκτιμάται πως ήταν άρχοντας του βασιλείου της Βισαλτίας, στην εποχή του 480 π.Χ. “Τέτοια μεγάλα νομίσματα είναι πολύ σπάνια, συνήθως χρησιμοποιούνταν για τις εξαγωγικές δραστηριότητες, όπως και για την πληρωμή μισθοφόρων”, τόνισε ο κ. Τιβέριος. 

Συστηματικά “στο σφυρί” προϊόντα αρχαιοκαπηλίας 

Τα περισσότερα αρχαία νομίσματα και άλλα ευρήματα που βγαίνουν στο σφυρί διεθνών οίκων δημοπρασιών αποτελούν προϊόντα αρχαιοκαπηλίας, σύμφωνα με τις διωκτικές αρχές. Μόνο ορισμένοι μεγάλοι οίκοι δημοπρασιών, αλλά και μουσεία, έχουν σταματήσει να φιλοξενούν ευρήματα, τα οποία αποδεδειγμένα δεν προέρχονται από νόμιμες ανασκαφές. 

“Το 70% των ευρημάτων που βγαίνουν σε δημοπρασία είναι προϊόντα λαθρανασκαφών”, υποστήριξε ο κ. Τιβέριος. “Τα υπόλοιπα μπορεί να προέρχονται από επίσημες ιδιωτικές συλλογές που είναι καταγεγραμμένες”, συμπλήρωσε. Στην Ελβετία, αρχαία ευρήματα με ιδιαίτερη ευκολία βγαίνουν σε δημοπρασία και δεν είναι τυχαίο πως την οργάνωση της εκδήλωσης για το αρχαίο οχτάδραχμο είχε αγγλικός οίκος δημοπρασιών, οι υπεύθυνοι του οποίου προτίμησαν τη Ζυρίχη. “Το σύστημα στην Ελβετία νομίζω πως είναι ιδιαίτερα χαλαρό, καθώς τουλάχιστον πριν από δύο χρόνια, ενδεχομένως να συνεχίζεται και σήμερα, δεν απαιτούνταν πιστοποιητικά προέλευσης των ευρημάτων που δημοπρατούνταν, παρά μόνο πιστοποιητικά γνησιότητας αυτών”, σχολίασε ο κ. Τιβέριος.

ΠΗΓΗ

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΥ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΥ

Greek coins, Kings of the Bisaltae, Mosses, Octodrachm

Item Description

Greek coins, Kings of the Bisaltae, Mosses circa 480, Octodrachm ca. 480, AR 29.32 g. Male figure, wearing causia and carrying two spears, standing r. behind horse r. Rev. MOS - SEW surrounding quadripartite square; all within incuse square. Apparently unique and unpublished. An issue of tremendous importance and fascination in the finest style of the period. Struck on a full flan with a light tone and some minor area of porosity on reverse, otherwise extremely fine Like much of the Archaic coinage from the Thraco-Macedonian region, this discovery piece of the ruler Mosses raises as many questions as it answers. Until now the coinage of this ruler seems to have been limited to drachms or octobols with a similar design, though somewhat less refined. This octadrachm significantly adds to the dimension of this monarch’s coinage, which may originally have been more substantial than the scant surviving pieces suggest. Attributions for the coinage of Mosses have been quite varied, ranging from a dynast or a king of Macedon, of Thrace, of the Thraco-Macedonian tribe the Bisaltae, and of Paeonia. The dating has been proposed in an equally broad fashion, with estimates ranging from as early as c.500 to as late as c.450 B.C. – roughly the period of the Macedonian King Alexander I (498-454 B.C.). Though Mosses’ drachms are often generic in appearance due to the style of engraving, the artistry on this octadrachm is exceptional, and should lead us to a date comfortably around 480 B.C. It also points to Macedon as a probable origin, whether Mosses was a king of the Bisaltae or predecessor/contemporary of Alexander I. It is possible, even likely, that Mosses was a chieftain who maintained his independence through acts of loyalty to Alexander I, but there seems little ground for identifying him as a king of Paeonia, as suggested by Raymond in her 1953 study Macedonian Regal Coinage to 413 B.C. This is made even more clear with this octadrachm, the absence of which Raymond considered evidence against Mosses being a king of the Bisaltae. Both this attractive type of Mosses and octadrachms produced in the name of the Bisaltae must have been inspired by the contemporary octadrachms of Alexander I. The type likely also was the basis for coinages of Potidaea, the Getae, Sparadocus and Perdiccas II, all of which present a variant to the Alexander I type, yet keep the same general composition.

Location & Preview

Auction Location:

Hotel Baur au Lac, Zurich, 8001, Switzerland 

Previewing Details:

By Appointment: 

In London from Aug 24 to Sep 18, 2009 at 

Numismatica Ars Classica NAC AG 

3rd Floor, Genavco House, 17, Waterloo Place 

GB-London, SW1Y 4AR 

Phone: +44 20 7839 7270 

In Zurich on Oct 6, 2009 at the Hotel Baur au Lac, Talstrasse 1.